RAM/SMEDEREVO, 8. decembar 2018 – Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo objavio je da je završena četvrta faza arheoloških istraživanja i druga faza obnove tvrđave Ram. Radove na obnovi tvrđave na obali Dunava, nedaleko od Velikog Gradišta, izvodila je turska firma ABMA Restaurasion uz konzervatorski nadzor Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture Smederevo, a finansijska sredstva obezbedila je Turska agencija za međunarodni razvoj i saradnju (TIKA). Ovogodišnja sezona istraživačkih i konzervatorsko-restauratorskih radova trajala je devet meseci, uz angažovanje velikog broja stručnjaka, majstora i fizičkih radnika iz Republike Srbije i Republike Turske.
Sagledavajući sva dostupna saznanja i visok stepen očuvanosti tvrđave Ram Projektom obnove, koji je izradila projektantska kuća ANB Mimarlik Musavirlik Insaat ve Ticaret LTD. Sti. iz Ankare, predviđeno je da se izvrši kompletna obnova i restauracija svih pet kula i pet bedema, osim kule 2, za koju je zbog znatnih oštećenja i nepostojanja podataka, planirana delimična rekonstrukcija do nivoa šetnih staza. Najvećim delom su završeni planirani radovi na kulama i bedemima, sa rekonstrukcijom svih topovskih otvora, kamenih stepeništa, poterni, zubaca i parapeta, kao i popločavanjem šetnih staza. Najobimniji i najsloženiji radovi su bili na kuli 1 (donžon kula) zbog rešavanja statičkih problema, složenog sistema glavnog ulaza u tvrđavu sa dve kapije i mašikulom, spleta kamenih stepenica i prolaza, velikog broja topovskih otvora i ognjišta, kao i same veličine. Preostala je finalizacija pojedinih delova kula i bedema, kao i radovi na spoljašnjem bedemu, parternom uređenju i opremanju unutrašnjeg prostora tvrđave i njenog okruženja. Za restauraciju Ramske tvrđave korišćen je isti materijal kao i za njenu izgradnju – kamen iz lokalnog kamenoloma, opeka starog formata koja je namenski pravljena i krečni malter, navode u saopštenju Regionalnog zavoda.
Uporedo sa radovima na obnovi nastavljena su arheološka iskopavanja i istraživanja unutrašnjeg prostora Ramske tvrđave, prostora između glavnog i spoljašnjeg bedema i suvog rova, koja od 2015. godine izvodi Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo sredstvima Ministarstva kulture i informisanja, uz finansijsku pomoć koju je ove godine kao i za obnovu Tvrđave obezbedila TIKA. Arheološka iskopavanja i istraživanja najvećim delom bila su skoncentrisana na unutrašnji prostor Tvrđave. Istraživanjima je obuhvaćena površina od gotovo 1800m2. Utvrđena je složena stratigrafija lokaliteta, sa najmanje 12 izdvojenih kulturnih slojeva od kojih pet pripada predosmanskom periodu. Istraživanjem je osim kružnog objekta, koji je već bio vidljiv, otkriven i veliki broj zidanih konstrukcija unutar utvrđenja rađenih od kamena sa jakim krečnim malterom ili u kombinaciji kamena zidanog u suhozidu sa bondručnim konstrukcijama i sa velikim brojem peći zidanih od opeke. Prikupljena je i primarno obrađena velika količina pokretnog arheološkog materijala (grnčarija, metalni i stakleni predmeti, puške, kamena i gvozdena đulad, fragmenti staklenih bombi, dva ljudska skeleta i životinjske kosti). Rezultati arheoloških istraživanja su važni za buduću prezentaciju i parterno uređenje unutrašnjosti Tvrđave i njenog neposrednog okruženja, kao i za sklapanje potpunije slike o prošlosti i hronologiji samog utvrđenja, životu vojne posade, ali i okolnog naselja.
Planirano je da se radovi nastave i završe 2019. godine.