Crkva u Miloševcu – jedna od najlepših u eparhiji

VELIKA PLANA, 29. decembar 2018 – Crkva Rođenja presvete Bogorodice u Miloševcu podignuta je 1870. godine. Pre toga, meštani Miloševca su gotovo pola veka tražili odobrenje za podizanje svoje crkve. Naime, za prve vlade kneza Miloša bili su dobili dozvolu i prikupili novac i građevinski materijal, ali je onda izbila Vučićeva buna, Obrenovići su morali da napuste Srbiju, promenjena je dinastija i sve im propade.

Miloševčani  ipak nisu odustajali,  januara 1865. godine poslali su molbu tadašnjem ministru građevina informišući ga o nameri da podignu crkvu u vrednosti do tri hiljade dukata. Bi im odobreno i, posle pet godina, početkom septembra 1870. godine završena je izgradnja ove crkve.

Miloševačka crkva, mnogi se slažu, jedna je od najlepših u Braničevskoj eparhiji, izgrađena u klasicističkom duhu, kao jednobrodna građevina sa kupolom. Sam objekat je podeljen na oltarsku apsidu na istoku, naos sa pravougaonim pevnicama i pripratu sa galerijom i zvonikom na zapadu.

Kad već bi pomenut zvonik, austrougarska vojska je za vreme okupacije u Prvom svetskom ratu i odavde odnela crkvena zvona, kao i iz mnogih drugih srpskih crkava. Ta zvona su vraćena ili isplaćena posle naplate ratne štete. Sat za crkvu je nabavljen 1925. godine. Zgrada „kancelarija crkve“ sagrađena je 1887, a 1952. je uz nju dozidana druga, „stan za paroha“.

Izuzetnu umetničku celinu u crkvi predstavljaju ikone na oltarskoj pregradi, koja je izvedena, kao i cela crkva, u klasicističkom duhu, rad je to Nikole Markovića, ikonopisca iz Požarevca. U dve zone nalazi se ukupno 20 ikona, rađenih na dasci, uljanim bojama. Ikonostas se završava dekorativnim krstom sa naslikanim raspećem i dvema ovalnim ikonama. Pored ikona na ikonostasu, crkva ima i pokretne ikone, izrađene na drvetu, koje se iznose na celivanje narodu na sve Gospodnje, Bogorodične i svetitelјske praznike. Crkva poseduje i vredne primere bogoslužbenih knjiga, sasuda i ikona. Unutrašnje zidove crkve karakteriše poseban efekat objedinjavanja prostora slikanom imitacijom mermera tzv. mramorisanje, floralno-geometrijski ornament koji prati arhitektonske elemente i slikani medaljoni.

U crkvi su na zidu i manje mermerne spomen‑ploče i spomenik — imenik Miloševčana koji su kao vojnici umrli ili poginuli u Prvom svetskom ratu. U crkvenoj porti, iza oltara, do svešteničkog groblja, bila je zajednička grobnica 30 nemačkih vojnika poginulih u Prvom svetskom ratu. Posmrtni ostaci ovih vojnika preneti su 1936. na nemačko groblje u Smederevu. Zanimljivo je da je na njihovom mestu, oktobra 1944. godine, sahranjeno 14 ruskih vojnika, koji su poginuli kod miloševačke železničke stanice. Posle Drugog svetskog rata njihovi posmrtni ostaci preneti su u Požarevac, na zajedničku Spomen‑kosturnicu Čačalica.

* Za tekst korišćeni podaci Darka Ivanovića, objavljeni u „Sabornosti“  – „Crkva u Miloševcu“ i Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture Smederevo

Miloševac je na 15-tak kilometara od Velike Plane, jugozapadno na 18 kilometara je Smederevska Palanka,  a severno na 30-35 kilometra su Smederevo i Požarevac. I do Miloševca se iz pravca Beograda najlakše stiže auto-putem, a autobuski polasci iz Plane su česti, ide se preko Velikog Orašja, Krnjeva i Trnovča. Iz Smederevske Palanke se autobusom stiže za oko pola sata, a iz Smedereva za 45 minuta.

Projekat „Veliki (i mali) turistički potencijali Velike Plane“ sufinansiran je od strane Opštine Velika Plana, a stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.